Студенттердің орман өрттерінің табиғаты, құрылымдық орман шаруашылығы бірліктері аумағының өртке қарсы ұйымдастырылуы, өртке қарсы алдын алу іс-шаралары, орман өрттерімен белсенді күресу әдістері туралы білім алуы. Өртті сөндірудің стратегиясы мен схемасы. Өрт сөндіру кезіндегі басшының негізгі міндеттері. Өрт сөндіру кезінде қолданылатын машиналар мен механизмдер. Өрт кезінде еңбекті қорғау. Әр түрлі жағдайларда сөндіру ерекшеліктері. Орман пирологиясы саласындағы негізгі терминдер мен анықтамалар.

Бұл пән елді мекендердің аумағын көркейту, көгалдандыру, өсімдіктерді дұрыс таңдау және табиғи–антропогендік ортаны үйлестіру принциптерін үйретеді.

Пәннің негізгі мақсаты – студенттерге қалалар мен ауылдардың жасыл аймақтарын жоспарлау, ұйымдастыру және күтіп-баптау технологияларын меңгерту.

Саябақтарды ұйымдастыру және қайта құру негіздері мен ережелерін зерттеу. Қалалар мен ауылдарды көгалдандыру субъектілерін олардың ерекшеліктері мен мақсатын ескере отырып ландшафтық-жоспарлау ұйымдастыру, жасыл екпелердің композицияларын құру, ландшафтық құрылыстың фитоценотикалық және эстетикалық аспектілері. Екпелерді күту, ландшафтты қалыптастыру. Объектілерді жобалау кезінде ландшафтық композицияны құру тәсілдері мен құралдары; ағаш сәндік және жеміс өсімдіктерінің аудандастырылған ассортименті.

Орманды түгендеу әдістерін зерттеу. салық салу әдістері. Салық салу құралдары. Дөңгелек тауарлық ағашқа салық салу. T. Отын және шағын ассортимент. Т. өсетін ағаштар. Көлемдік кестелер мен тарифтер. Егістіктердің салық салу көрсеткіштері. Ағаштарды санау техникасы. Орманды сұрыптау. Ағаштың өсуін анықтау. Орманды шаруашылық бірліктерге бөлу Орман өнімдерін есептеу және таразылау әдістерін білу, өсетін ормандарды сұрыптау әдістерін білу, ағаш қорын орман өнімдерінің маңызды түрлеріне бөлу.

Педагогика пәні, нысаны, әдіснамасы, негізгі категориялары, міндеттері.

Казіргі мектептердегі педагогикалық білім беру үдерістері, мазмұны, парадигмалары, оқыту технологиялары. Оқу-әдістемелік кешендерін құрастыру. Оқушылардың жас ерекшіліктері, оқу іс-әрекеттері, тұлға, болып қалыптасуы. Оқыту теориясы, дидактикасы, білім беру мазмұны, оларды жасақтау. Мемлекеттік білім беру стандарты, оқу жоспарлары, бағдарламалары, мектептегі тәрбие жұмысы. Студенттер педагог маман ретінде бойларына сіңіре білу және де дамыту.

: Экономика предприятия является самостоятельной экономической дисциплиной, предметом изучения которой является деятельность предприятия, процесс разработки и принятия хозяйственных решений. Изучение производственной и организационной структуры предприятия, основного и оборотного  капитала предприятия. Рассмотрение проблем снижения издержек производства и получения максимальной прибыли при производстве качественной продукции. Изучение себестоимости продукции, прибыли и рентабельности производства.

Содержание дисциплины охватывает вопросы автомобильных двигателей, циклы поршневых двигателей, показатели рабочих процессов бензиновых и дизельных двигателей.

Формирования у студентов необходимых знаний различных типов и конструктивных схем кривошипно-шатунных и газораспределительных механизмов, особенности различных типов систем охлаждения, смазки, питания и зажигания, а также особенности конструктивных схем и устройства различных типов шасси и силовых передач: сцеплений, коробок перемены передач, карданных передач и карданных шарниров, главных передач, дифференциалов и полуосей, назначение и устройство органов управления автомобилями: рулевых управлений и тормозных систем, особенности их конструкций, их преимуш,ества и недостатки, а также методы определения их показателей работы с целью положительного решения задач энергосбережения и улучшения экологических показателей автомобилей в условиях эксплуатации.

Данная дисциплина вместе с другими юридическими науками способствует системно  овладеть юридической специальностью.

Дать знания в области экологического законодательства, о работе государственных структурных подразделений, органов в сфере управления и регулирования экологических отношений.

Бұл пәнде желдету (ауа баптау жүйесін қоса алғанда) жүйелерін есептеу, жобалау және пайдалану мәселелері қарастырылады. Негізгі міндеті – ғимараттар мен өндірістік үй-жайларда технологиялық процестер талаптарына сәйкес келетін климаттық және санитарлық-гигиеналық жағдайларды қамтамасыз ету.

Лесозащита изучает методы и средства защиты лесов от различных повреждающих факторов. Это включает в себя:

1. Защиту лесов от вредителей и болезней — изучение насекомых, грибков, бактерий и других организмов, которые могут нанести вред деревьям.

2. Защиту от пожаров — разработка мер профилактики лесных пожаров, организация пожарной безопасности и борьба с огнем.

3. Защиту от антропогенных воздействий — минимизация вредного влияния человека, например, загрязнения, незаконной вырубки и прочих факторов.

4. Защиту от неблагоприятных природных явлений — таких как сильный ветер, засуха, наводнения, град и др.

"Ғылыми-зерттеу негіздері" курсы отандық және шетелдік ғалымдардың заманауи жетістіктері негізінде негізгі тарихи аспектілер, теориялық ережелер, технологиялар, операциялар, ғылыми зерттеулер жүргізудің практикалық әдістері мен тәсілдері бойынша білім алуға және ғылыми зерттеу тақырыбын таңдау, ғылыми іздеу, талдау, эксперимент жүргізу, деректерді өңдеу, ақпараттық технологияларды пайдалана отырып негізделген тиімді шешімдер алу дағдыларын меңгеруге мүмкіндік береді. Курс шеңберінде студент кәсіби қызмет саласындағы теориялық және эксперименттік зерттеулер әдіснамасын меңгереді; ғылыми зерттеу мәдениетін меңгеру, оның ішінде қазіргі заманғы орман шаруашылығына қатысты ақпараттық - коммуникациялық технологияларды пайдалану.

Бұл пәнде ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың маңызы, түрлері, ұйымдастырылуы және қорғалуы қарастырылады. Пәннің мақсаты — студенттерге биологиялық әртүрлілік пен экожүйелердің тұрақтылығын қамтамасыз етуде ерекше қорғалатын аумақтардың рөлін түсіндіру. Сондай-ақ, табиғи қорларды сақтаудағы мемлекеттік және халықаралық құқықтық негіздер, экологиялық саясат пен басқару әдістері оқытылады. Пән барысында қорықтар, ұлттық парктер, табиғи резерваттар және басқа да қорғалатын аймақтардың экологиялық, әлеуметтік және экономикалық аспектілері зерттеледі.

Пәнді оқыту мақсаты – студенттерге ақпараттық технологияларды меңгеру үшін қажетті математикалық аппаратты игерту, логикалық және алгоритмдік ойлауды қалыптастыру болып табылады. Бұл мақсатқа жету үшін пән аясында студенттердің математикалық ойлау қабілетін дамыту, формалды логика мен дәлелдеу тәсілдерін, дискретті құрылымдарды меңгеру, ақпараттық технологияларда қолданылатын жиындар теориясы, қатынастар мен бейнелеулер, матрицалар, комбинаторика, графтар және ықтималдық теориясының элементтері сияқты математикалық әдістерді үйрету көзделеді.

Цель дисциплины – формировании научно-практических знаний студентов о специфике организации и проведения экспериментального психологического исследования.

Краткое описание: дисциплина «Экспериментальная психология» направлена на изучение поведения и психических процессов с помощью эмпирического метода. Студенты знакомятся с основными принципами научного исследования, методами планирования экспериментов, обработки данных и анализа результатов. Курс охватывает такие области, как восприятие, память, внимание, мотивация, эмоции и социальное поведение. Особое внимание уделяется этическим аспектам проведения психологических исследований и применению экспериментальных методов в различных областях психологии.

ЦЕЛЬ курса — формирование у студентов системного представления о психологических механизмах взаимодействия человека и медиасреды, а также развитие навыков анализа медиавоздействия, медиаповедения и цифровой идентичности личности.

Задачи

• изучить теоретические основы медиапсихологии как науки;

• освоить понятийный аппарат, категории и методы медиапсихологических исследований;

• проанализировать влияние медиасреды на восприятие, мышление, эмоции и поведение человека;

• рассмотреть психологические эффекты массовой и цифровой коммуникации;

• развить навыки медиаграмотности, критического мышления и осознанного медиапотребления;

• сформировать готовность к профессиональной деятельности в условиях медиатизации общества.

Формирование у студентов комплекса знаний о физических свойствах и процессах в горных породах, закономерностях образования и изменения свойств и принципах их использования при решении горных задач, формирование знаний об основных понятиях и определениях физики горных пород; о физических свойствах горных пород и массивов, методах и средствах их определения; о механических, реологических и акустических свойствах горных пород; о физических влияние на свойства горных пород и породных масс; физические явления и процессы в горных породах.

«Болашақ» бағдарламасы бастауыш сынып мұғалімдерін бастауыш мектепте SMART-білім берудің практикалық дағдыларын игеру мақсатында даярлауға арналған.

SMART-білім берудің негізгі мақсаты – өзгеріп отыратын қоршаған ортаға сәйкес, қоғам мен экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ету, сонымен қатар экономика мен мемлекеттік басқаруда тиімділіктің жаңа деңгейін қалыптастыру мүмкіндігін жасау.

Цель данного курса является: сформировать у студентов фундаментальные знания об основах психологии групп людей, принадлежащих к разным культурам, о закономерностях взаимодействия личности с этими группами и их взаимодействия между собой (теории, концепции, базовые понятия, закономерности).

В результате освоения дисциплины студент:

1.  должен знать: основные положения и теоретические идеи современной кроссс-культурной психологии; закономерности функционирования культурных групп, возникновения и развития психологических процессов в них, взаимодействия личности с ними.

2.  должен уметь: анализировать психологические явления и процессы в различных культурных группах, сравнивая и сопоставляя их друг с другом, анализировать и выявлять психологические проблемы конкретной личности, связанные с ее принадлежностью к данной культурной группе

3.  должен владеть: методиками кросс-культурных исследований

содержание курса позволит студентам осуществлять профессиональную деятельность, связанную с поиском информации в научных базах данных, анализом и реферированием текстов, работой с различными жанрами академического письма

История Казахстана 

ЛЕКЦИЯЛАР ЖИНАҒЫ

Глоссарии

1.      Әдістеме — педагогика ғылымының жеке пәндерден берілетін білім көлемі мен мазмұнын негіздеп, оны оқытудың тиімді әдістерін зерттейтін бір саласы. Тұтасынан алғандағы жас ұрпақты тәрбиелеу мен оқыту процесінің заңдылықтарын дидактика зерттейді. Ол заңдылықтардың жеке пәндерді оқытудағы көрінісін және әр пәнді оқытудың өзіне ғана тән заңдылықтарын пәндік дидактика қарастырады. Бұлардың әрқайсысына тән өзіндік ерекшеліктеріне байланысты оқыту Әдістемелері бар.

2.      Білім беру мазмұны  - жан-жақты үйлесімді дамыған тұлғаны қалыптастыруға бағытталған, педагогикалық адаптацияланған білім, іскерлік, дағдылардың, шығармашылық іс-әрекет тәжірибесі мен эмоционалдық-жігерлік қатынас тәжірибесінің жиынтығы немесе жүйесі.

3.      Мемлекеттік білім беру стандарты – мемлекеттік нормалар деп танылған және қоғам сұраныстары мен тұлға қажеттігі мен мүмкіндіктеріне сай білім деңгейін анықтайтын негізгі көрсеткіштер жүйесі.

4.      Оқу жоспары – оқу жылының, тоқсандардың, демалыс күндерінің мерзімін, оқытылуға тиісті оқу пәндерінің тізімін, әрбір оқу жылы /сыныптар/ бойынша оқу тәртібін және ретін, әрбір пәнге бүкіл оқу мерзімінде және апта сайын әр пәнге бөлінетін сағаттардың мөлшерін анықтайтын нормативтік құжат.

5.      Оқу бағдарламасы  - оқу пәніне  байланысты білім, іскерлік, дағдылардың мазмұнын ашатын нормативтік құжат. Оқу бағдарламасы оқу жоспары негізінде жасалады.

6.      Оқулық – оқу бағдарламасына сай оқу пәнінің мазмұнын жүйелі түрде баяндайтын кітап.

7.      Дидактика - («didaktikas» - оқытушы, «didasko» -  оқушы) грек тілінен аударғанда оқыту мен үйрету деген мағынаны білдіреді,білім беру мен оқыту мәселелерін зерттейтін оқыту теориясы, педагогика ғылымның саласы.

8.      Оқыту – оқушыны білімдендіру, тәрбиелеу, дамыту мақсатына бағытталған алдын – ала жоспарланған іс - әрекет. Оқыту - қазіргі заман талаптарын ескере отырып, оқушы тұлғасын, білім, іскерлік, дағдыларды меңгерте отырып, мақсатты қалаптастару мен дамыту процесі.

9.      Оқыту процесі - бұл білім беру, тәрбиелеу және дамыту міндеттерін іске асыруға бағытталған оқытушы мен оқушыарасындағы мақсат бағдарлы өзара байланысты іс - әрекет.

10.  Білім — адамзаттың жинақталған тәжірибесі, заттар мен құбылыстарды, табиғат пен қоғам заңдарын тану нәтижесі. Білімді жеке адамның игілігіне айналдыру үшін, оны ойлау операциясы - талдау, синтездеу, салыстыру, жіктеу және жинақтау арқылы терең ұғыну қажет. Оқушы ойлау операциясына сүйеніп, өз білімін шындыққа айналдырады.

11.  Іскерлік - алған білім негізінде оқушылардың практикалық әрекетінің іске асырылуы. Білімсіз қандай болса да іскерлік болуымүмкін емес.

12.  Дағды - бұл қайта-қайта орындалатын практикалық әрекетте машықтандыру.

13.  Заңдылық  дегеніміз құбылыстар мен процестер арасындағы объективті, маңызды, қажетті, жалпы, берік, белгілі жағдайда қайталанап  отыратын өзара байланыс.

14.  Дидактикалық принциптер – оқытудың негізгі мазмұнын, ұйымдастыру тәсілдерін, әдістерін  мақсатына,  заңдылықтарына сай орындайтын қағидалар жүйесі.

15.  Оқытуды ұйымдастыру формасы - оқыту процесінің мақсаттары мен міндеттерін іске асырудағы мұғалім мен оқушылардың іс - әрекетінің сыртқы көрінісі.

16.  Сабақ – мазмұны, уақыты, ұйымдастырылуына қарай аяқталған оқыту үрдісінің бөлігі.

17.  Сабақ- ол  ұжымдық оқыту формасы, оған оқушылардың тұрақты құрамы, шектелген оқу уақыты (45 минут), алдын-ала құрылған сабақ кестесі, оқу жұмысын бір ғана материал төңірегінде ұйымдастыру тән.

18.  Сабақ құрылымы -  сабақтың барысында оның құрамдас бөліктерінің, кезеңдерінің бір-бірімен ұштасып, белгілі тәртіппен жүзеге асырылуы.

19.  Оқыту әдістері - оқытудың мақсатты міндеттеріне сай оның мазмұнын оқушыларға меңгертуде мұғалім мен оқушылардың қолданатын амал-тәсілдері мен құралдарының жиынтығы.

20.  Оқу тәсілдері - оқыту әдісінің құрамды бөлігі немесе бір қыры, яғни жалпы “әдіс” түсінігіне байланысты жалқы ұғым.

21.  Оқу құрал-жабдықтары - бұл білім алу, ептіліктерді қалыптастыру көздері. «Оқу құрал –жабдықтары» түсінігі кең және тар мағынада қолданылады. Тар мағынада бұл түсінік оқу және көрнекі құралдары, көрсетпе жабдықтар, техникалық саймандар және т.б. байланысты. Ал кең мағынада оқу құрал-жабдықтары деп білім мақсатын іске асыруға көмекші жағдаяттардың бәрі деп түсінеміз, яғни оқыту әдісі, формасы, мазмұны, сонымен бірге оқудың арнайы бұйымдарының бәрі осы оқу жабдықтарын құрайды.

22.  Бақылау -  кең көлемде бір нәрсені тексеру деген мағынаны білдіреді. Бақылау оқыту процесінде оқушылардың оқу әрекетіне басшылық жасау қызметін атқарады, олардың шығармашылық күші мен қабілетінің дамуына ықпал етеді.

23.  Бағалау -  оқытудың құрамдас бөлігі және қорытындылау сатысы. Бағалау, бір нәрсенің деңгейін, сапасын, дәрежесін белгілеу. Оны оқушының оқу-таным әрекетінде қарастырсақ оқыту процесінің міндеттерін оқушылардың қандай дәрежеде меңгеруі, дайындық деңгейі мен дамуын, білімдерінің сапасын, білік пен дағды көлемін анықтайтын құрал.

24.  Технология - білімдік ақпараттарды толықтырып, өңдеп, өзгертіп ұсынудың әдістері мен құралдарының жиынтығын, қажетті құралдарды оқу үрдісінде тиімді пайдалана отырып, оқушыларға жеткізе білудің тәсілдері туралы ғылым.

25.  Инновация - педагогикалық категория ретінде жаңғырту, жаңарту түсінігін береді. Инновация - жаңаша ойлаудың жолы болғандықтан, оқытудың жаңа мазмұндағы түрі.

26.  Инновациялық әдістеме - инновациялық әдіс-тәсілдер мен дидактикалық құралдарды қолдану арқылы білім негіздерін меңгертудің сипатын жаңа технологиялармен толтыруға, өзгертуге бағытталған.

27.  Методология – зерттеу, әдіс, ілім деген сөздерден алынған термин

28.  Модуль - дидактикалық жетісітіктерге жету үшін алдында мақсаты, өзіндік іс-әрекетінің бағдарламасы, жетекшілік әдістемелік жүйесі бар аяқталған ақпарат блогі.

29.  Модуль - оқу үрдісінің өзгеруіне байланысты үнемі толықтырылып, өзгертіліп, түрлендіріліп отыратын іріленген мазмұнды дидактикалық бірлік.

30.  Модульдік оқу - білім мазмұнын әр қырынан жетілдірудің, ұйымдастырудың құралы мен әдісі.

31.  Мәнерлеп оқу дегеніміз - дауыс интонациясы арқылы автордың ойын білдіру, мазмұндық ой екпінін дұрыс қоя білу, ақырында оқығанды түсініп, кейіпкердің көңіл-күйін сезіне оқи білу.

32.  Интонация дегеніміз - сөйлеу сазы. Ол сөйлеудің ритмі мен үнін, дауыстың бірде жоғарылап, бірде төмендеуін білдіреді. Интонация мына элементтерден түрады: өз бен ой екпіні, сөйлеу қарқыны, ритмі (ырғағы), пауза (кідіріс), сазы.

Лекциялар жинағы

            1-Лекция тақырыбы: «Бастауыш мектепте көптілділікті ендіру әдістемесі»

пәніне кіріспе.

                        Жоспары:

1. «Бастауыш мектепте көптілділікті ендіру әдістемесі» пәнінің мақсаты мен міндеттері

2. Бастауыш мектепте көптілділікті ендіру әдістемесі пәнінің басқа ғылымдармен байланысы

   Лекция мазмұны

«Бастауыш мектепте көптілділікті ендіру әдістемесі» пәнінің мақсаты - бірнеше тілді меңгерген, әлеуметтік және кәсіптік бағдарға қабілетті, мәдениетті тұлғаны дамыту және қалыптастыру. Қазақ тілі мемлекеттік тіл, ал орыс тілі мен шетел тілдерінің бірін білу тұлғаның ой-өрісін кеңейтеді, оның «сегіз қырлы, бір сырлы» тұлға болып дамуына жол ашады, ұлтаралық қатынас мәдениетін, толлеранттілігін және планетарлық ойлауының қалыптасуына мүмкіндік туғызады.

Үш тілде еркін сөйлеуге бейімделуі, өз елі сияқты шетелдік халықтардың тілі мен мәдениетінің әдебиеті, тарихы, дүниетанымы, адамгершілігі мен діни құндылықтары арқылы (қазақ, орыс, ағылшын және т.б.) тілдерді келешектегі кәсіби қызметінде қатынас құралы ретінде пайдалана білуін қалыптастыру болып табылады. Бастауыш мектептерде тілді оқыту, қарым-қатынасқа үйрету білімділік және тәрбиелік мақсаттар қояды. Білім беру мақсаттарына жету оқушылардың дүниетанымын кеңейтеді, жалпы ойлау мәдениеті мен білімдерінің деңгейін, өзара қарым-қатынасын және сөйлесу мәдениетін арттырады.

            Міндеттері:

- көптілді білім беру- бұл мектепте оқу пәндерін екі немесе одан да көптілде аудармасыз оқыту;

- көптілді білім беру - оқу және оқудан тыс жұмыстардың негізгі бағыттарын екі тілде іске асыру, педагогикалық үрдісте екі тілді оқыту құралы ретінде пайдалану;

- әрбір мектеп бітірген Қазақстан Республикасының азаматы қазақ, орыс, ағылшын тілдерін жетік біліп шығады;

- көптілді меңгерген оқушылар өзгермелі кезеңде еркін әрекеттер жасауға бейім болады;

- көптілді меңгеру еңбек нарығында да жоғары бағаланады;

- алыс және жақын шетелдерде тілдік көмекті керек етпейді.

- оқу және оқудан тыс жұмыстардың негізгі бағыттарын екі тілде іске асыру;

- үш тілді жетік меңгерген, іскер, шығармашыл, дүниетанымы мол, интеллектуалды тұлға

            «Көптілділік» термині (татар тілінде – күнтеллелек, ағылшын тілінде – multilingualism, mehrsprachigeit) орыс тілінен шыққан, қоғамда әртүрлі тілдердің таралуы, жеке тұлғалардың бірнеше тілдік құралдар арқылы сөйлесу мүмкіндігі ретінде түсіндіріледі.

            Мемлекет басшысы Қазақстан халқына Жолдауында: “Қазақстан халқы бүкіл әлемде үш тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылуға тиіс. Бұлар: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі — ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі —жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі”, — деген болатын. Әрбір адам өз туған халқының, өзі өмір сүретін елдің тілін білу қажеттігі – ертеден келе жатқан қағида. Алайда, жаһандану қалыптасқан осы қағидаға түзетулер енгізуде. Қазіргі кезде халықаралық қатынас тілін білу қажеттігі туындап отыр. Бұл біздің жастарымыз үшін аса қажет.

            Бастауыш сынып оқушысының жас ерекшелігі ескеріліп, ертегі бойынша баяндалып, үш елден келген қуыршақтарды сөйлету арқылы өлеңдер, әндер балаларды өздерінің таныс әлеміне – ойындар әлеміне үйіріп әкетеді. Жоба баланы әуелі сөйлеуге, одан кейін оқуға және жазуға үйретуді нысана еткен. Көпжылдық зерттеу көрсеткендей, ағылшын тіліне ерте жастан оқыту балалардың жалпы және тілдік дамуын реттейді, бастауыш мектепте тәрбиенің жалпы білімдік құндылығын көтереді, балаларды өзге ұлт мәдениетін білуге және құрметтеуге үйретеді. Бұл оқушылардың табиғи-ғылыми ойларын болашақта әлемдік білім жүйесінде қолдана алатындай деңгейде қалыптастыруға мүмкіндік береді.

            Қазақ тілі сабақтарында жеке бағытталған, деңгейлік диалогтік және жобалық оқыту технологиялары қолданылады. Қазақ тілін тереңдетіп оқыту бағдарламасын іске асыру кезінде оқушылар ауызша да, жазбаша да грамматикалық құрылымдарды қолдана және айыра білуге дағдыланады. Коммуникативтік мақсаттарды іске асыру барысында оқушылардың қызығушылығын ескеруге, тілдік материалдарды дұрыс таңдауға, лексикалық сөздік қорын молайтуға, оқутанымдық әрекеттерді өз беттерімен орындауға, жаңа ақпараттық технологияларды қолдануға баса мән беріледі.

            “Қазақ тілі үш тілдің біреуі болып қалмайды. Үш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола береді. Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Және оған қамқорлық та сондай дәрежеде болады” деп сендірді. Орыс және ағылшын тілдерін оқып үйрену білімнің, ұлттың бәсекеге қабілеттілігін шыңдай түсетін, экономикалық мүмкіншіліктерімізді арттыратын бірден-бір тетігі дей келе, жаһандануға бейімделуді, замана көшінен қалмай, осы үш тілдің үйлесіміне қол жеткізу арқылы тілімізді, дінімізді, дәстүрімізді, салт-ғұрпымызды сақтап қала аламыз, — деді.

            Өз ана тілінен басқа бір шет тілді меңгерген адамның келесі тілдерді меңгеруі әлдеқайда жеңіл болатынын психолог ғалымдар дәлелдеген. «Қандай да болмасын бір өзге тілді білетін адамға екінші тілді меңгеру біріншіге қарағанда айтарлықтай жеңіл және тез болады. Себебі, бірінші өзге тілді меңгергенде, адамда ана тіліне қосымша үйренуші тіл сезімі қалыптасады, сонымен қатар, жалпы тіл ерекшеліктерін айыра білу қабілеті дамиды, осы қабілеттің арқасында адам тек қана үйренетін тілдің емес, жалпы тілдердің арасындағы ерекшеліктерді айыра алады» . 

            Тілдік пәндерді оқу барысында оқушылар әр ұлт пен әр тілдің өзіне тән ерекшеліктерімен танысып, әр тілдің ұлттық нормаларының көптүрлілігіне, оларды бағалауға немесе салыстыруға болмайтынына көз жеткізеді және тілдерге тән бұл ерекшеліктерге түсіністікпен қарай отырып, әр азамат өз бойында басқа ұлттарға деген құрметтеушілік сезімді қалыптастырудың маңыздылығын түсінеді.

            Бастауыш сынып пәндерін оқытуда қазақ-ағылшын тілі және қазақ-орыс тілі екітілділік элементтерін біртіндеп енгізу жоспарлануда. Көптілді білімнің дамуына байланысты қазақ-орыс-ағылшын тілді ортаны кеңейту қажеттілігі туындайды.  Халқымыздың біртуар перзенті Мағжан Жұмабаев: “...Ұлттың ұлт болуы үшін бірінші шарт – тілі болуы. Ұлттың тілінің кеми бастауы – ұлттың құри бастағанын көрсетеді. Ұлтқа тілінен қымбат еш нәрсе болмасқа тиіс. Бір ұлттың тілінде сол ұлттың сыры, тарихы, тұрмысы, мінезі айнадай көрініп тұрады. Қазақтың тілінде қазақтың сары сайран даласы, біресе желсіз түндей тымық, біресе құйындай екпінді тарихы, сар далада үдере көшкен тұрмысы, асықпайтын, саспайтын сабырлы мінезі – бәрі көрініп тұр. Қазақтың сары даласы кең, тілі де бай. Осы күнгі түрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен бай, орамды, терең тіл жоқ,” – деп тіл жайында терең толғанған екен кезінде. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері жүргізіліп келе жатқан тіл саясатының арқасында қазіргі таңда мемлекеттік тіл туралы оңды қоғамдық көзқарас қалыптасып отыр. Тіпті Отанымызда өмір сүріп жатқан басқа ұлт өкілдерінің де мемлекеттік тілді меңгеруге деген құлшынысы күннен-күнге арта түсуде. Бұл жағдайды қазақ тіліне көрсетіліп отырған құрмет деп түсінуіміз қажет.

            Тіл саясаты саласындағы әлеуметтік зерттеу көрсеткіштері және Үкімет тарапынан іске асырылып жатқан шаралар, мәселен, іс жүргізуді кезең-кезеңімен мемлекеттік тілде жүргізуге көшіру, мемлекеттік қызметшілерге және ересек халыққа арналған қазақ тілін үйрету курстарын ұйымдастыру, қазақ тіліндегі мектептер мен балабақшалар, жоғары оқу орындарындағы қазақша оқытатын топтар санын арттыру, қазақ тіліне инновациялық технологияларды енгізу және тағы басқа да маңызды шаралар – бұл саладағы жағдайдың жақсарып келе жатқанын көрсетіп отыр.

            Мемлекеттік тілдің дамуы, көп жағдайда, өз қандастарымыздың ұлттық намысы мен жігеріне байланыстылығын атап өтсе керек. Мемлекеттік қызметте жүрген қазақ азаматтары немқұрайлылық танытпай, мемлекеттік тілдің мәртебесін биіктетуге белсенді атсалысуы тиіс. Алдағы уақытта, мемлекеттік тілді меңгеруге қатысты талаптар күшейтілуі керек. “Ана тіліміз – бізді ғасырдан ғасырға, заманнан заманға аман жеткізген бірден - бір арымыз да, нарымыз да” деген сөзі болашақ ұрпақтың тіліміздің құдірет-қуатын кемітпей, оның рухын биік ұстауға шақырады.

            Үш тілді: қазақ тілін – мемлекеттік тіл, орыс тілін ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілін халықаралық тіл ретінде оқып үйренуге ұмтылыс жасауы — замана талабы, болашақ ұрпаққа қажеттіліктен туындап отыр. Бүгінгі таңда көп тілді оқыту – жас ұрпақтың білім кеңістігінде еркін самғауына жол ашатын, әлемдік ғылым құпияларына үңіліп, өз қабілетін танытуына мүмкіндік беретін қажеттілік. Үш тілде оқыту – заман талабы десек, оның негізгі мақсаты: бірнеше тілді меңгерген, әлеуметтік және кәсіптік бағдарға қабілетті, мәдениетті тұлғаны дамыту және қалыптастыру. Көптілді болу – уақыт талабы. Тіл арқылы өсіп келе жатқан ұрпақты әмбебап, жаһандық құндылықтарға қосу, әлемдік кеңістік пен көршілес мәдениеттер өкілдерімен қарым-қатынас жасап, сөйлесе білу дағдыларын қалыптастыруға болады. Көптілділік қазіргі әлемнің басты мәселесі – адамдар арасындағы келісім мен өзара түсінушілікті шешуге көмектеседі.

            Қазіргі заманда әсіресе ағылшын тілін пайдалану қажеттілігі туып отыр: онсыз халықаралық қарым-қатынас, жаңа технологияларды меңгеру мүмкін емес. Ғылым мен техника салаларының бірқатарында ол біртіндеп кезінде орыс тіліне тиесілі болған кеңістікті алып келеді.

            Қазақстан халқының лингвистикалық капиталын дамыту мақсаты мемлекеттік тілге қоса еліміздегі басқа да тілдерді оқып-үйренуді міндеттейді. Бұл мақсаттың аясында қазақ жұртын мекендейтін халықтардың тілдерін дамыту міндеттелген. «Өзге тілдің бәрін біл, Өз тіліңді құрметте!» деген Қадыр Мырза Әлидің әйгілі өлеңінде лингвистикалық капиталдың негіздемесі жатыр. Өзге тілді білсең — өрге шығасың, Өз тіліңді білсең, төрге шығасың. Орыс тілі әр елге, ағылшын тілі әлемге есік ашады.

            Бақылау сұрақтары

1. Көптілді білім беру саясатын жүзеге асырудың перспективалары

2. Бастауыш мектепте оқыту процесінде көптілділікті дамыту мәселелері

            Ұсынылатын әдебиеттер.

1. С.Рахметова. Бастауыш кластарда оқушылардың тілін ұстарту. А., 1997
2. Әбдікәрімова Т., Рахметова С, Қабатаева Б. Ана тілі. Оқыту әдістемесі. -А., 1999.
3. Хасенов Ә. Тіл білімі.- Алматы: Ер-дәулет, 2003.
4. Нұртазин Т. Сөз құдіреті.- Астана: Ер-дәулет, 2007.

       2-Лекция тақырыбы:   Бастауыш мектепте көптілділікті ендіру әдістемесінің теориялық негіздері

Жоспары:

1.    Көп тілді білім – беру саясатын дамыту бағдарламары

2.    Бастауыш мектепте көптілділікті ендірудің мазмұны

   Лекция мазмұны

            Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халықтары Ассамблеясының 12 сессиясында сөйлеген сөзінде: "Қазақстандықтардың жаңа ұрпағы ең кемі үштілді болуы,қазақ,орыс,ағылшын тілдерін еркін меңгеруі тиіс." Көп тіл білу біздің мемлекетіміздің халықаралық байланыстарын дамытуға мүмкіндік беретін тұлғааралық және мәдениаралық қарым-қатынастардың аса маңызды құралы болып табылады. Елбасымыз жастарға осындай талаптар қою арқылы, еліміздің биік жетістіктерге жеткенін қалап отыр. Абай атамыз айтқандай: «ғылымды тану үшін, орыс тілін білу керек». Бірақ қазіргі таңда ғылымды танып, зерттеп, анықтау үшін орыс тілімен қоса, ағылшын тілін білу қажет деп ойлаймын. Ағылшын тілі – халықаралық тіл болғандықтан, әлемде болып жатқан жаңалықтарды тек ағылшын тілі арқылы ғана тани аламыз. Ағылшын тілін меңгеру – жастарға әлем танудың кілті болмақ. Ол – жаһанданудың кепілі.

            Көп тілді білім – беру саясатын дамыту мақсатында елімізде әртүрлі мемлекеттік бағдарламар бар. Олар:

·   ҚР Президенті 2011-2020 жылдарға арналған ҚР білім беру жүйесін дамыту бағдарламасы;

·     2011-2020 жылдарға арналған Тілдерді дамыту иен қолдану бағдарламасы;

·    «Тілдер үшбірлігі» мәдени бағдарламасы;

Бұл бағдарламалардың алға қойған мақсаттары:

·    балабақша, мектеп, жоғары оқу орындарында көп тілді білім беру жүйесін енгізу;

·   қазақ тілінің мәртебесін көтеру;

·     мемлекеттік мекемелерде іс-қағаздарды қазақ тілінде жүргізу;

·     ағылшын тілін меңгерту;

·     орыс тілін жетік білу;

·     тілді дамытуда компьютерлік техникаларды қолдану;

            Ағылшын тілін жетілдіру мақсатында, сол тілде жүргізілетін пәндерге арналған аудитория заманауи сандық аудио-видео техникамен, интернет желісіне қосылған компьютерлермен, интерактивті тақтамен және т.б. тілді жетілдіру үшін қажетті жабдықтармен қамтамасыз етілген. Білімді ұстаздарымыздың арқасында көп тілде оқитын топтар өз мамандығын жетік меңгеріп жатыр. Сонымен қатар, оқытушылардың тілдерін жетілдіру мақсатында, шетелге тәжірибе алмасуға жіберіп тұрса немесе шетелден профессорларды лекция жүргізуге шақырсақ жақсы болар еді. Білімгерлеріміздің кәсіпқой, өз ісінің маманы болуда, оқытушылардың атқаратын рөлі өте зор. Елбасымыз Н.Назарбаев айтқандай: Еліміздің болашағы - жастардың қолында. Қазіргі таңда әлемдегі тілдердің рөлін ескере отырып, тілдерді оқыту және көптілді білім берудің деңгейін жоғарылатудың маңызы өте зор.

            Көптілді білім беру жүйесімен оқитын студенттердің  пәндері үштілді білім беру бағдарламасына сәйкес қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде жүргізіледі. Көптілді білім беру жүйесімен білім алып жатқан студенттердің болашақта істейтін жұмыс орны  халықаралық дәрежеде болатыны сөзсіз. Қазіргі таңда елімізге ең басты керек мамандардың бірі ол – өз мамандығын үш тілде жүргізе білуі. Бұндай кәсіпқой мамандар тек Қазақстанда ғана емес, әлемнің әрбір шетінде жұмыс істей алады.

            Қоғамның дамуында  тіл мәселесі бұрынғы заманда да маңызды рөл атқараған. Өйткені тіл арқылы адам өз ойын жеткізіп қана қоймай, жаңа мәліметтерді алады. Еліміздің басты заңы – Конституциямыздың 7-бабында жазылғандай, мемлекеттік тіл қазақ тілі болып табылады, сонымен бірге мемлекеттік органдарда орыс тілі де қатар жүреді. Қазақстан көпұлтты мемлекеттің бірі болғандықтан, «тіл мәселесі» жақсы қамтамасыз етілуі керек. Тілдің арқасында ұлттардың арасында тыныштық, бейбітшілік орнатуға болады. Сол себептен елбасымыз мемлекетте қазақ тілімен қатар, орыс тілінде қолдануға рұқсат беріп отыр. Халқымыздың біртуар данышпаны Мағжан Жұмабаев: “Ұлттың ұлт болуы үшін бірінші шарт – тілдің болуы.,” – деп тіл жайында терең толғаған. Еліміз тәуелсіздік алғалы бері жүргізіліп келе жатқан тіл саясатының арқасында қазіргі таңда мемлекеттік тіл туралы оңды қоғамдық көзқарас қалыптасып отыр. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев көптілді білімді дамытуға баса назар аударып отыр. "Еліміздің маңызды құндылықтарының бірі және басты артықшылығы -көпұлттылық пен көптілділік "-деп атап көрсеткен. "Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аясында көптілді білім беруді қамтамасыз ету"деп те баса айтқан болатын. 2020- жылға қарай барша Қазақстандықтар қазақ тілін,орыс тілін 95% және 25% ағылшын тілін меңгеруі тиіс" делінген.

            Көптілді білім беру жүйесі, елімізде білім жолында көп үлесін қосар еді. Бұндай саясатты жүргізу арқылы еліміз халықаралық аренада өзінің орнын табады. Ғылымның, техниканың дамуына көп пайдасы тиіп, еліміз экономикалық жағынан алға басушылық байқалады, яғни дамыған 30 елдің қатарына кірудегі басатын қадамымыздың азая беруі. Қазақстанның дамыған 30 елдің қатарына кіру - еліміз үшін басты мақсаттардың бірі және бұл мақсаттарды жүзеге асыру біздің яғни, жастардың қолында.

            Көптілді білетін маманды дайындау және қалыптастыру жолында жоғары оқу орнының атқаратын рөлі зор, себебі, негізгі құндылықтар мен өмірлік қағидалар осы уақытта қалыптасады. Үш тілді жетік меңгерген, іскер, шығармашыл, дүниетанымы мол, интеллектуалды тұлға, болашақта да біліміне сай қоғамда өз орнын табады.

            Бақылау сұрақтары

1. Көптілді білім беру – көптілді тұлғаны қалыптастырудың негізі
2. Бастауыш мектепте көптілділікті ендірудің мазмұны

Ұсынылатын әдебиеттер:

1. Әбдікәрімова Т., Рахметова С, Қабатаева Б. Ана тілі. Оқыту әдістемесі. -А., 1999.
2. Хасенов Ә. Тіл білімі.- Алматы: Ер-дәулет, 2003.
3. Нұртазин Т. Сөз құдіреті.- Астана: Ер-дәулет, 2007.
4. Әлімбек Г. Қазақ тілі.- Астана: Ер-дәулет, 2007.
5. Құрманбайқлы Ш. Терминтанушы құралы(Сөздік-оқулық) .- Астана: Ер-дәулет, 2007.
6. Тіл туралы толғам.Құраст./ Д.Дүйсебай.- Астана:Ер дәулет, 2007.

            3-Лекция тақырыбы: Бастауыш мектепте көптілділікті оқыту мәселелері

Жоспары:

            1. Жай сөйлемдердің семантикалық түрлері – көптілділіктің грамматикалық негізін қалайтын құралдар

            2. Бастауыш сынып оқушылардың ағылшын тілінде ауызекі сөйлеу

   Лекция мазмұны

            Жай сөйлемдердің семантикалық түрі бір атаулы функционалдық-семантикалық деңгейге сәйкес келеді. Кез-келген сөйлеу тақырыптарын қамтамасыз етеді, сонымен қатар, олар семантикалық-грамматикалық қатынастардың негізгі түрлерін, яғни монологтік сөйлеудегі ойды жеткізеді.

            Жай сөйлемдердің семантикалық түрлерін анықтау барысында олардың пропозиционалдық мазмұны ескеріледі. Функционалдық-семантикалық өріс шеңберінде сөйлемнің иллокутивтік аспектісі жеке қарастырылады.

            Көптілдікті дамыту мақсатында сөздік қорды және сөйлеудің синтаксистік жүйесін байыту үшін лексиканы да, грамматиканы да семантикалық блоктармен беру қажет. Белгілі бір тақырып бойынша сөйлеу дағдысын тақырып аясында айтылған әр ойдың мазмұнына сүйену тәсілі жақсы дамытады. ФСӨ-тің ең сыртқы шеңберіне эксплицитті және имплицитті бағыныңқы қатынастағы сөйлемдердің семантикалық түрлерінің комбинациялары енеді.

            Көптілдікті дамытуға бағытталған ұсынылып отырған әдіснамалық көзқарас лексикалық және синтаксистік синонимияны бірнеше тіл құралдарын салыстыру негізінде табиғи игеруге көздейді. Сонымен қоса, білім беру жүйесінің кез-келген деңгейінде функционалдық лексикалық-грамматикалық материал минимумы әрбір ойды жеткізуге негіз бола алады. 

            Бастауыш мектепте осы мағыналық сипатта берілген синтаксистік бірліктер оқыту үдерісіне енгізілсе, 6-9 жасар балалар өз ойларына сәйкес ықшамдап берілген сөздік қорымен тақырып аясында жай сөйлемдерді құрастыра алатыны сөзсіз. Бұл әдіскерлерге тіл дамытуға арналған материалды дұрыс іріктеуге тиімді жол деп санаймыз. Мысалы, «Көктем» тақырыбына арналған сабақты алсақ, тақырыпшаларға сәйкес жай сөйлемдердің типтері теріледі: «субъект және оның сипаты»; «субъект және оның күйі (физикалық / психикалық), сезінуі, табиғаттың күйі», «бір нәрсенің бар болуы»; «күй / қасиет және оның сипаттамасы», «субъект және оның құбылуы / өзгеруі». Осы мағыналық типтер аясында сөйлемдер құрастырылып, олар кішкене мәтіндерге айналдырылады. Жоғарыда сипатталған жай сөйлем негізінде ұлғайтылатын синтаксистік бірліктер орта және жоғары буында бірте-бірте сыныптан сыныпқа қосылатын болады.

            Қазақ, орыс, ағылшын тілдерін бастауыш мектепте оқытуда бірыңғай тақырыптық минимум теріліп, соның негізінде бір уақыттық параллельде үш тіл сабақтарында осы жай сөйлемдердің бірдей мағыналық типтері негізінде синтаксистік материал беріліп отырса, оқушылар тез арада үш тілдің грамматикасын меңгеріп алады. Сөздік қоры әр тақырып сайын өзгертіліп отырса, грамматикалық конструкциялар қайталанып отырады. 
            Осы грамматикалық материалды теруге тіл жүйесінен тыс дүниетанымдық тақырыптар негіз болуы тиіс. Тақырып – сөйлеу ниеті (речевые интенции) - тақырыпшалар – тақырыпшалар аясындағы кілт сөздер мен сөз тіркестері – жай сөйлемнің мағыналық типтері оқыту бірліктері болып алынады. Жай сөйлемнің мағыналық типтері бір тақырыптан келесі тақырыпқа ауысып жалғасын тауып отырады, лексикалық толықтырылуы әр тақырыпта әр түрлі болады.

            Бастауыш мектепте көрнекілікке, балалар жасына лайықты жағдаяттарға сүйеніп, үш тілдің мазмұнын де осылардың бірыңғай негізіне сәйкестендірсе, бастауыш мектепте үштілдіктің алдыңғы сатысы меңгеріледі.

Ағылшын тілін ерте жастан оқытудың мақсаты – оқушылардың ағылшын тілінде қарым-қатынас жасай алу негіздерін меңгеруі болып табылады. Ерте жастан ағылшын тілін оқыту оқушылардың коммуникативті даму біліктілігін арттырады, оқушылардың қызығушылығын оятуға мүмкіндік береді, бірден көп тілдерде сөйлеуге мүмкіндік алады. Ал әлемдік тіл ретінде бейресми түрде орныққан ағылшын тілін меңгеру ұлттың бәсекеге қабілеттілігін шыңдай түседі. Қазір ағылшын тілін білу – уақыт талабы. 
            Бастауыш сынып оқушылардың ағылшын тілінде ауызекі сөйлеу қабілеттерін дамыту бағытында түрлі іс-әрекет ұйымдастыруға болады. Шет тілі пәні бойынша оқушы ереже мен ұғымдар анықтамасын тек жаттап алғаннан гөрі, оларды іс жүзінде саналы түрде қолдана алуы қажет. Түрлі тапсырмалар мен жаттығулар арқылы теориялық білімді шыңдауға болады. Мысалы, белгілі бір мәтін бойынша жұмыс істеу үшін мынадай жаттығулар беріледі. Тапсырмалары:

1. Мәтінді қатесіз, дауыс ырғағын сақтай отырып оқу;
2. Мазмұнын түсіну;
3. Тірек – сызба сөздері арқылы баяндау;
4. Мазмұнын түсінуі бойынша сурет салып, суреттеу;

            Диалогты сөйлеуде – оқушылар сұрақ – жауап, өтініш айту, нұсқау беру және тағы басқа жұмыстары ретінде қарапайым іс - әрекеттерді жасай алуы тиіс. Балалар бөлік элементтерден жаңа, тұтас жағдай құрай алуы керек. Оқушылар жалпы арнаулы сұрақтарды қоя алуы, әр – түрлі сұрақтарға жауап бере алуы, өтініш, бір нәрсемен келісетінін немесе келіспейтіндігін білдіре алуы керек. Оқушылардың сөйлеу қарқынын өсіру қажет және әр оқушы сөйлегенде екі репликадан айтуы қажет.

Ағылшын тілі пәні мұғалімдері қазіргі кезде ағылшын тілін оқыту сапасын жақсарту мақсатында тіл үйрету саласында әлемдік озық тәжірибелерді, жаңа технологиялар мен әдістерді барынша қолдануда.

            Ағылшын тілі сабағында оқушылардың тілін дамыту, білім - білік дағдыларын қалыптастыру, сөйлеуге деген қызығушылығын, белсенділігін арттыру мақсатында жүргізілетін жұмыстарға төмендегідей әдістерді жатқызуға болады:
1. Ауызша әдіс – теория және фактіге негізделген білімді қалыптастыруда, үй тапсырмасын және жаңа сабақты пысықтауда, ережелерді қайталауда пайдаланылады
2. Көрнекі әдісті – бақылау қабілетін дамыту, оқылатын мәселеге ықыласын көтеру және оқу материалының мазмұнын көрнекілік арқылы түсіндіруде қолданылады
3. Практикалық әдіс – практикалық іскерлік пен әдетті дамыту үшін және тақырып мазмұнына сәйкес практикалық жұмыстарды жүргізу үшін түсіндірілген материалды оқушылардың қаншалықты меңгергенін бақылау үшін пайдаланылады
4. Іздену әдісі – өзінше ойлануды және зерттеу қабілеттерін дамыту үшін оқушыларды тақырыпты проблемалық оқытуға әзірлеуде қолданылады
5. Индуктивтік әдіс – қорытынды жасау қабілетін дамыту күрделендіре оқыту үшін, ойлау қабілетін қалыптастыру үшін пайдаланылады

6. Өзіндік жұмыс әдісін – оқу әрекетінде жұмыс істеуде қабілетті дамыту және оқу еңбегінде дағдыны қалыптастыруда жеңіл тақырыптарды өз бетінше дайындауға, дидактикалық материалдармен тиімді жұмыс жасай білуге баулу үшін қолданылады
7. Ойын әдісі – оқушының сабаққа деген қызығушылығын оятып, белсенділіктерін арттыра түседі, сонымен қатар оқушылардың сөйлеу - білік дағдыларын қалыптастырады
Аталған әдістерді пайдалана отырып түрлі тапсырмалар мен жаттығуларды, теориялық мәселелер мен қағидаларды меңгерту тиімді болып табылады.
            Тілді үйрену сабақтарында оқушылардың тыңдау, оқу, жазу, сөйлеу дағдыларын дамыту сабақ барысында жүзеге асып отыруы тиіс және жазудан гөрі оқушылардың тыңдап түсінуіне, сөйлеуіне көбірек назар аударылады, өйткені бұл жаста балалардың көбі есту, көру арқылы есте сақтайды. Бастауыш сыныпта ата-аналардың көмегі де өте маңызды. Егер олар бүгін сабақта үйренген сөздерін күнделікті үйде қайталап отырса, келесі сабақта балалар оны ұмытпай еркін қолданатын болады. Бірақ өкінішке орай ата-аналар арасында «ағылшын тілін білмейміз, көмектесе алмаймыз» деушілер көп. Бұндай жағдайда мен интернетті қолдануға, сөздіктерді пайдалануға ақыл-кеңес беремін(мысалы: google-переводчик). Сонымен қатар оқушылырдың ағылшын тілінде ауызекі сөйлеу қабілеттерін дамыту бағытында түрлі іс-әрекет ұйымдастыруға болады. Шет тілі пәні бойынша оқушы ереже мен ұғымдар анықтамасын тек жаттап алғаннан гөрі, оларды іс жүзінде саналы түрде қолдана алуы қажет. Түрлі тапсырмалар мен жаттығулар арқылы теориялық білімді шыңдауға болады.

            Ағылшын тілін үйрету барысында көбінесе әндерді, рөлдік ойындарды жиі қолдану - тілдік қарым-қатынас құралы ретінде жаңа сөздер мен сөз тіркестерінен құрап үйренуге, оқушының сөздік қорының көбеюіне ықпал етеді. Ән, өлең тыңдау кезінде таныс лексика оқушы есінде тез жатталады. Шет тілінде ән айтып үйрену барысында оқушы дыбыстарды дұрыс атап үйренеді, сөйлемге дұрыс екпін қояды. Әнмен жұмыс барысында, рөлдерге бөліп оқығанда оқушының көңіл күйі көтеріліп, тілге деген қызығушылығы арта түседі. 
Қазір қазақстандық мұғалімдердің педагогикалық шеберліктерін арттыруға арналған деңгейлік курстар жүріп жатыр. Сындарлы оқыту ториясына сүйенсек, бүгінгі күні білім дайын күйінде қабылданбай, оқушылар оны өздігімен ізденіп құрастырса, тұлғаның дамитыны, алған білімі ұзақ мерзімде есте сақталатындығы дәлелденіп отыр. Бұл бағдарламаның негізгі қағидаларының бірі: 1) оқытушының негізгі рөлдері: «жетекші», «ұйымдастырушы», «менеджер», 2) сыныпқа кіргеннен бастап жақсы көңіл-күймен сабақты өткізу, т.б. Қазіргі кезеңде пән мұғалімдерінің кеңінен қолданып жүрген тілдік жаттығуларының біріне «Warming up» жаттығуын кіргізуге болады. Тілдік жаттығудың мақсаты – сабаққа деген бетбұрыс туғызу. Тілдік жаттығу барысындағы мұғалімнің жылы дауысы, сұрақтардың алдын ала ойластырылып тапсырмалардың дұрыс жоспарлануы мұғалім мен оқушының арасындағы жақсы қарым – қатынас туғызып, алдағы сабақтың нәтижесін жоғарлата түседі. Бастауыш сыныптың оқушылары тез шаршап кетеді, сондықтан сергіту сәттерін қолданып отыру, оқушыларға қозғалуға, жүруге мүмкіндік беру, әр тапсырманы 6-7 минутта орындап, тапсырмаларды түрлендіріп отыру қажет.        Диалогты сөйлеуде – оқушылар сұрақ – жауап, өтініш айту, нұсқау беру және тағы басқа жұмыстары ретінде қарапайым іс — әрекеттерді жасай алуы тиіс. Балалар бөлік элементтерден жаңа, тұтас жағдай құрай алуы керек. Оқушылар жалпы арнаулы сұрақтарды қоя алуы, әр – түрлі сұрақтарға жауап бере алуы, өтініш, бір нәрсемен келісетінін немесе келіспейтіндігін білдіре алуы керек. Оқушылардың сөйлеу қарқынын өсіру қажет және әр оқушы сөйлегенде екі репликадан айтуы қажет. Шағын шығарма жазу оқушылардың тек жазу, тілді түсіну, сөйлеу қабілеттерін арттырып қана қоймай әр баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына себеп болады. Бұндай шығармаларды көп уақыт алмай 5 минуттық жазу ретінде өткізу әбден мүмкін. Шығарма тыңдау барысында диалогтағыдай баланың жіберген қателеріне емес, оның идеясына, өмірлік тәжірибесін сипаттай білу қабілетіне көбірек назар аударған жөн. 

            Қазіргі кезеңде пән мұғалімдерінің кеңінен қолданып жүрген тілдік жаттығуларының біріне «Warming up» жаттығуын кіргізуге болады. Тілдік жаттығудың мақсаты – сабаққа деген бетбұрыс туғызу. Тілдік жаттығу барысындағы мұғалімнің жылы дауысы, сұрақтардың алдын ала ойластырылып тапсырмалардың дұрыс жоспарлануы мұғалім мен оқушының арасындағы жақсы қарым – қатнас туғызып, алдағы сабақтың нәтижесін жоғарлата түседі. 

            Шағын шығарма жазу оқушылардың тек жазу, тілді тусіну, сөйлеу қабілеттерін арттырып қана қоймай әр баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына себеп болады. Бұндай шығармаларды көп уақыт алмай 5 минуттық жазу ретінде өткізу әбден мүмкін. Шығарма тыңдау барысында диалогтағыдай баланың жіберген қателеріне емес, оның идеясына, өмірлік тәжірибесін сипаттай білу қабілетіне көбірек назар аударған жөн.
            Бастауыш сынып оқушыларының сөйлеу дағдыларын қалыптастыру үшін тиімді әдістерді пайдалана отырып жаттығулар орындатудың маңызы зор екендігін байқауға болады. Демек олардың іскерлік сөйлеу дағдыларын белсенді ұйымдастыра отырып, тиянақты білім беру – мұғалімнің ой ұшқырлығына, камуникативті құзіреттілігіне байланысты

            Бақылау сұрақтары

1.      Көптілдікті дамыту мақсатында сөздік қорды және сөйлеудің синтаксистік жүйесі

2.      Диалогты сөйлеуде – оқушылар сұрақ – жауап, өтініш айту, нұсқау беру

Ұсынылатын әдебиеттер:

1.      С.Рахметова. Бастауыш кластарда оқушылардың тілін ұстарту. А., 1997

2.      Әбдікәрімова Т., Рахметова С, Қабатаева Б. Ана тілі. Оқыту әдістемесі. -А., 1999.

3.      Хасенов Ә. Тіл білімі.- Алматы: Ер-дәулет, 2003.

4.      Нұртазин Т. Сөз құдіреті.- Астана: Ер-дәулет, 2007.

5.      Әлімбек Г. Қазақ тілі.- Астана: Ер-дәулет, 2007.

6.      Құрманбайқлы Ш. Терминтанушы құралы(Сөздік-оқулық) .- Астана: Ер-дәулет, 2007.

7.      Тіл туралы толғам.Құраст./ Д.Дүйсебай.- Астана:Ер дәулет, 2007.

Формирование у студентов знаний о принципах действия, параметрах и характеристиках основных классов современных полупроводниковых приборов и интегральных схем и режимах их работы.

Формирование у студентов знаний о принципах действия, параметрах и характеристиках основных классов современных полупроводниковых приборов и интегральных схем и режимах их работы.

Задания к лабораторным работам

В рамках данного предмета студенты осваивают теоретические основы и практические методы управления проектами в сфере информационных технологий. Курс охватывает жизненный цикл ИТ-проекта, этапы планирования, исполнения, контроля и завершения проекта. Кроме того, изучаются методы управления временем, финансами, качеством, рисками и человеческими ресурсами. Изучение основ управления программным проектом для дальнейшего освоения специальных учебных дисциплин и дипломного проектирования. Введение в управление проектами. Управление рисками IT проекта. Управление ресурсами. Методы управления качеством. Управление командой IT проекта. Финансовое обоснование IT проекта. Информационные системы управления IT проектами. Проведение интерактивных лекций, активных практических занятий и/или лабораторных работ с использованием компьютерных презентаций.

Элементы теории вероятностей и математической статистики; элементы теории информации; основы теории кодирования; детерминированные и вероятностные автоматы; физические принципы информационных процессов. Обработка данных методами регрессивного и корреляционного анализа. Математическая теория планирования эксперимента. 

Цель дисциплины: Формирование у студента теоретических знаний о современных методологиях, практических умений и навыков системного подхода в области автоматизированного проектирования и адаптации профессионально ориентированных информационных систем и технологий для хозяйствующих субъектов.

Краткое описание: Стандарты и профили в области информационных систем. Методологические основы проектирования информационных систем. Системное проектирование информационных систем. Тестирование, оценка, ввод в действие и сопровождение информационных систем.

Курс представляет собой цикл лекционных и лабораторно-практических занятий, позволяющих быстро освоить приемы разработки и модификации прикладных решений на платформе 1С: Бухгалтерия для управления конкретным предприятием ("Бухгалтерия предприятия", "Управление производственным предприятием", "Заработная плата и кадры"). В результате освоения дисциплины охватываются особенности системы “1С:бухгалтерия” для создания информационных систем, встроенный язык программирования системы "1С:бухгалтерия", принципы разработки элементов конфигурации системы "1С:Бухгалтерия, разрабатывают собственную конфигурацию для ведения бухгалтерского и управленческого учета на предприятии, используя основные компоненты конфигуратора (справочники, документы, перечисления), организовывают хранение оперативной информации во всевозможных регистрах: регистрах сведений, регистрах накоплений, регистрах бухгалтерии.

Пәннің мақсаты: Есептеу машинасының, желілік және желілерінің технологияларының қамтамала-рын жүзеге асыруға қатысты жабдықтарын қуру мен компьютерлік тораптарын іске асырудың негізгі әдістемелік принциптерін оқыту болып табылады.

Қысқаша сипаттамасы: Бұл курста компьютерлік желілер, олардың компоненттері мен технологиялары егжей-тегжейлі зерттеледі: жергілікті және ғаламдық компьютерлік желілердің түрлері, олардың құрылымдарының ерекшеліктері, компоненттері және қолдану әдістері. Компьютерлік желілердің қауіпсіздігі мәселелеріне ерекше назар аударылды.

Оқыту нәтижелері:

Н3.- математикалық талдау және модельдеу, теориялық және эксперименттік зерттеулер әдістерін қолдана отырып, жаратылыстану ғылымдарының негізгі заңдылықтарын кәсіби қызмет барысында қолдана білу; кәсіптік қызмет барысында туындайтын мәселелердің жаратылыстану ғылымының мәнін анықтауға, оларды шешуге тиісті физика-математикалық аппараттарды тарта білу.

Н4.-    ақпараттық жүйелер пәнінің модельдері мен әдістерін білу; ақпараттық жүйелерді жобалаудың заманауи үлгілері, әдістері мен технологиялары; ұйымдардың іскери қызметінде ақпараттық жүйелерді құру мен енгізуді жобалық басқарудың әдістері мен технологиялары.

Н6.-    ақпараттық жүйені әзірлеу, енгізу және жұмыс істеу тиімділігін талдау және бағалау әдістерін білу; қызметтің таңдалған бағыты бойынша шетелдік тәжірибе.

Н8.-    дамыған ақпараттық жүйеге техникалық құжаттама жасай білу; ақпараттық жүйелерді әзірлеу және енгізу саласындағы отандық және шетелдік тәжірибені талдау; жүйелер адамдардан, процедуралардан, аппараттық құралдардан, бағдарламалық қамтамасыздандырудан және мәліметтерден тұратындығына байланысты мәселелерді шешеді.

Н9.-    ақпараттық жүйенің аппараттық және бағдарламалық-аппараттық кешендерімен жұмыс істеу дағдылары болуы; Интернеттен, ғылыми және мерзімді әдебиеттерден қажетті ақпаратты кәсіби іздеу; архитектураны және аппараттық ақпараттық жүйелерді біріктіруді таңдау; нақты бағыттар бойынша ақпараттық жүйелер мен олардың элементтерін жобалау.

Компьютерные сети_Лабораторные занятия

 Пәннің кредиттік құны – 5 кредит

 Пәннің мақсаты – Java-да объектілі-бағытталған тәсілдеменің принциптерін жүзеге асыруды меңгеру; әзірлеу ортасының бірінде (NetBeans, IntelliJIDEA, Eclipse) Java бағдарламалау тілін қолдану арқылы практикалық есептерді шешу дағдыларын меңгеру. Java тілінің және объектіге-бағытталған бағдарламалау концепциясының негіздері; Java тілі кластарының кітапханаларын қолдану аспектілері, соның ішінде файлдар, коллекциялар, желілік және көп ағынды қосымшалар, сондай-ақ ХМL-мен өзара іс-қимыл; сервлеттерді, JSP және әзірлеушінің жеке тегтерін қолданумен таратылған ақпараттық жүйелерді бағдарламалау негіздері; жобалау шаблондарын практикалық қолдану. Компьютерлік презентацияларды қолдану арқылы интерактивті дәрістер, белсенді практикалық жаттығулар және/немесе зертханалық жұмыстар жүргізу.

Оқыту нәтижелері:

А. Бағдарламалау технологиясы бойынша білімі мен түсінігін көрсету; бағдарламалау технологиясының негіздерін, бағдарламалау стилін, бағдарламаларды жөндеу және тестілеу әдістерін, жадты ұйымдастыру және адрестеу әдістерін, көрсеткіштерді пайдалана отырып, мәліметтерді өңдеу тапсырмаларын бағдарламалауды, C++, Java, Python тілдерінде бағдарламалау тапсырмаларының мүмкіндіктерін білу; студенттер бағдарламалық қамтамасыз етуді талдау, жобалау және кодтау процесінде объектілі-бағытталған тәсілдің негізгі ұғымдарын, принциптерін және әдістерін білуі керек;

Осы пәнді оқу нәтижесінде студенттер мыналарды біледі: орман типологиясының негіздері; орман екпелерінің типтері мен санаттары; орман өсіру мен орман өндірудің негізгі бағыттары; орман пайдаланудың әдістері мен тәсілдері; орман дақылдары үшін ағаш және бұта тұқымдыларының ассортиментін қалыптастыру; орман екпелерінің жобасын әзірлеу; орман дақылдарын құру үшін агротехника әзірлеу қолынан келуі керек; орман дақылдарын құруға арналған техникалық-экономикалық шығындар

Бұл пән Қазақстандағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жіктелуі, олардың табиғатты қорғаудағы рөлі, биологиялық әртүрлілікті сақтау жолдары мен заңнамалық негіздерін қарастырады. Сондай-ақ студенттерге халықаралық тәжірибелер, экотуризмді дамыту мүмкіндіктері және ЕҚТА-ның тұрақты даму концепциясындағы орны түсіндіріледі.

Терісі бағалы аңдардың биологиялық, этологиялық және шаруашылық ерекшеліктерін; ТҮК жабынының және терінің құрылымын білу. Сапа көрсеткіштері және теріні тауарлық бағалау. Жануарларды союды ұйымдастыру және теріні өңдеу. Жануарларды есепке алу әдістері, жануарларды бағалау, Жануарларды еріксіз өсіру, жануарларды селекциялау. Аңдарды есепке алу тәсілдері мен әдістерін зерттеу. Биотехникалық іс-шаралар. Асылдандыру әдістері. Іріктеу және таңдау. Ұйымдастыру аң шаруашылықтары. Түс формалары, бағалау, көбею және өсіру физиологиясы.

Курс атауы: Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар

Қысқаша сипаттама:
Бұл курс Қазақстан Республикасындағы және әлемдік тәжірибедегі ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың (ЕҚТА) экологиялық, құқықтық және әлеуметтік-экономикалық маңызын зерттеуге арналған. Курста ұлттық парктер, қорықтар, қорықшалар, табиғи ескерткіштер мен биосфералық резерваттардың құрылымы, қызметі және оларды басқару жүйелері қарастырылады.

Негізгі мазмұны:

• Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың ұғымы, түрлері және жіктелуі;

• Қазақстандағы ЕҚТА жүйесінің қалыптасу тарихы мен қазіргі жағдайы;

• Биологиялық және ландшафтық әртүрлілікті сақтау принциптері;

• Экожүйелердің тұрақтылығын қамтамасыз етудегі ЕҚТА рөлі;

• Табиғатты қорғау заңнамасы және халықаралық конвенциялар (ЮНЕСКО, Рамсар, т.б.);

• Туризм мен экологиялық ағартудың даму бағыттары;

• ЕҚТА-ны басқару мен мониторинг жүргізудің заманауи әдістері.

Курстың мақсаты:
Студенттерге ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың экологиялық және әлеуметтік маңызын түсіндіру, табиғатты ұтымды пайдалану мен қорғауға жауапкершілік көзқарасын қалыптастыру.

Нәтижесінде студент білуі тиіс:

• ЕҚТА түрлерін және олардың ерекшеліктерін сипаттай алады;

• Қорықтық режим мен экотуризм қағидаттарын түсіндіреді;

• Табиғатты қорғау саласындағы ұлттық және халықаралық құжаттарды талдай алады.

Орманқорғау сабағы ормандарды, олардың маңызын, орман ресурстарын қалай сақтау және қорғау керектігін үйретеді. Бұл сабақта негізінен:

• Орман экожүйесінің құрылымы мен қызметі;

• Орман ресурстарын ұтымды пайдалану және қалпына келтіру әдістері;

• Орман өрттері мен зиянкестерден қорғау тәсілдері;

• Орман шаруашылығын ұйымдастыру және басқару негіздері;

• Табиғатты қорғау және экология туралы мәліметтер беріледі.

Методы экспериментальных исследований в агрономии ― это совокупность приёмов, способов и методик, применяемых для изучения процессов роста и развития растений, свойств почвы, эффективности агротехнических приёмов и технологий.

Формирование у студентов знаний и практических навыков по организации, проведению и обработке научных опытов в агрономии.

– целью интегрированной защиты растений является поиск и выбор селективных средств воздействия на вредные организмы. Эти средства должны обеспечивать максимальное сохранение и усиление естественных механизмов регуляции численности вредных организмов при минимуме воздействия на окружающую среду.

Қолда жануарларды өсіру, жануарларды іріктеу. Аңдарды есепке алу тәсілдері мен әдістерін зерттеу. Биотехникалық іс-шаралар. Асылдандыру әдістері. Іріктеу және таңдау. Жыртқыш аңдар мен кеміргіштерді азықтандыру. Аң шаруашылықтарын ұйымдастыру. Күзендердің, түлкілердің, түлкілердің, бұлғындардың, күзендердің, нутриялардың өсіру және өсіру физиологиясы. Жануарлар өсірудің мүмкін объектілері (шиншилла, өзен кемеңгері, мускрат, суур, сілеусін).Аң шаруашылығының тарихы мен қазіргі жағдайы. Жануарлар шаруашылығы объектілері, биологиялық ерекшеліктері.

Дисциплина направлена на изучение жизненных процессов, происходящих в растительных организмах, и их биохимических основ. В курсе рассматриваются механизмы фотосинтеза, дыхания, водного и минерального обмена, ростовых процессов, устойчивости к стрессам, а также физиологические основы формирования урожая. Особое внимание уделяется влиянию факторов внешней среды и агротехнических приемов на физиологические функции растений.

Цель курса — формирование у студентов знаний о закономерностях функционирования растений как биологических систем и умений применять физиолого-биохимические принципы для повышения продуктивности сельскохозяйственных культур.

Пән орман ресурстарын қорғау мен ұтымды пайдаланудың теориялық негіздерін, орман биоценоздарын сақтау жолдарын, орман патологиясын, орман өрттерінің алдын алу шараларын қамтиды. Студенттер орман қорғаудың заманауи әдістерін, мониторинг пен кадастрлық бағалау жүйесін меңгереді, орман заңнамасы мен экологиялық саясат талаптарымен танысады.

изучение происхождения и хозяйственно-биологических особенностей видов, сортов плодовых и овощных культур; получение теоретических и практических знаний по технологии размножения, закладке садов и возделыванию плодовых и овощных культур, обеспечение населения плодами и овощами, как в свежем виде так и переработанном виде в течение года.

«Орманды пайдалану» пәні орман ресурстарын тиімді, ұқыпты және экологиялық тұрғыдан қауіпсіз пайдаланудың теориялық және тәжірибелік негіздерін үйретеді. Пәнде орманды көп мақсатты пайдалану жүйелері, ағаш дайындау, қосалқы орман ресурстарын (жеміс-жидек, саңырауқұлақ, дәрілік өсімдіктер, шайыр, т.б.) жинау және орман шаруашылығын жүргізудің экономикалық, құқықтық және экологиялық аспектілері қарастырылады.

дать знания о биологии, экологии и вредоносности основных насекомых-вредителей и возбудителей болезней сельскохозяйственных культур, а также методах их диагностики и интегрированного контроля.

Пәннің мақсаты: жоғары оқу орындарында білім алушылардың жазылым әрекетін дамытып, оқу барысында жазба жұмыстарын талапқа сай жазуға үйрететін пән. Пәнді оқу барысында білім алушылар академиялық жазылымның басты қағидаларымен танысып, практикалық тұрғыдан жазылым әрекетін шыңдай түседі. Академиялық жанрлардың ерекшеліктерімен таныстыру (аннотациялар, рефераттар, аналитикалық шолу, сондай-ақ (конференцияның) негізгі мақсаттарын айқындау; тақырып бойынша мәтіндерді талдауға үйрету.

Міндеттері:

-  білім алушыларға  кәсіби біліктілікті жүзеге асыруға мүмкіндік беру,

-  ғылыми деректер базасында ақпарат іздеумен байланысты қызмет,

-  мәтіндерді талдау және рефераттау,

-  академиялық жазудың әртүрлі жанрлармен жұмысты меңгеру.

дендрология ағаш және бұталы өсімдіктер мен олардың құрылымдарын зерттейтін ғылым. Студенттер ағаштардың түрлерін жапырақтары бар кезінде, жапырақсыз күйінде, гүлдері, жемістері, тұқымдары мен өскіндері бойынша еркін айыра білулері қажет. Түрлік құрамы және сапасы жоғары орманның тез өсуін қамтамасыз ететін әртүрлі орманшаруашылық іс-шараларды жүргізу үшін, ағаш өсімдіктерінің биологиялық ерекшеліктерін және олардың сыртқы ортаға әсерін білу қажет.

Пәннің негізгі міндеті студентті орман тұқымының теориялық және практикалық негіздерін терең және жан-жақты меңгеруге үйрету, отырғызу материалдарын өсіру туралы білім беру. Орман отырғызу материалын өсіру агротехникасын, орман питомниктерін жобалау негіздерін білу. Орман питомнигінің жобасын жасай білу, отырғызу материалын өсіру агротехникасын жасау.

Курс «Лесные мелиорации» направлен на изучение теоретических основ и практических приёмов использования леса для улучшения природных условий. В рамках курса рассматриваются виды лесных мелиораций (водоохранные, почвозащитные, полезащитные, санитарно-гигиенические), их роль в регулировании климата, водного режима и плодородия почв. Особое внимание уделяется проектированию и организации защитных лесных насаждений, а также вопросам их эксплуатации и оценки эффективности.

Дисциплина направлена на изучение биологических особенностей, классификации и технологий выращивания декоративных растений, а также принципов их использования в благоустройстве территорий. В рамках курса студенты знакомятся с историей и значением декоративного цветоводства, получают знания о разнообразии декоративных культур, их биологии и способах размножения. Особое внимание уделяется приёмам ухода за растениями, созданию цветочных композиций, элементам ландшафтного дизайна и экологическим аспектам озеленения.

Курс сочетает теоретические знания и практические навыки, что позволяет подготовить специалистов, способных применять декоративные растения в озеленении садов, парков, скверов и интерьеров.

Продемонстрировать знание биологических и экологических характеристик сенокосных лугов и пастбищ, кормовых характеристик растений; классификация и характеристика сенокосных лугов и пастбищ; Системы мелиорации кормовых угодий, методы рационального использования, организация зеленого конвейера; технологии производства сена, силоса, оберточного силоса, зональных кормовых севооборотов; агротехника выращивания кормовых культур; особенности семеноводства многолетних трав и полевых кормовых культур; технологии выращивания кормов, производство различных видов кормов.

Курс направлен на освоение основ трёхмерного моделирования и его применение в инженерных расчетах транспортной техники и технологий. Студенты изучат принципы создания 3D-моделей деталей и узлов, выполнение геометрического и прочностного анализа, а также подготовку моделей к инженерным расчетам с использованием специализированного программного обеспечения 

Курс «Организация и безопасность дорожного движения» направлен на изучение принципов обеспечения безопасного и эффективного движения транспортных средств и пешеходов.

В ходе обучения рассматриваются:

1. Основы организации дорожного движения – понятие, цели и задачи, принципы регулирования транспортных потоков.

2. Дорожная инфраструктура – классификация дорог, элементы улично-дорожной сети, разметка, знаки и светофорное регулирование.

3. Безопасность дорожного движения (БДД) – причины дорожно-транспортных происшествий, меры профилактики, контроль и надзор.

4. Психофизиологические факторы – влияние состояния водителя, утомления, алкоголя и эмоций на безопасность.

5. Организация движения в особых условиях – при ремонтах, авариях, массовых мероприятиях, в зимнее время.

6. Современные технологии – интеллектуальные транспортные системы (ИТС), видеонаблюдение, автоматические средства контроля.

7. Правовое регулирование и управление БДД – обязанности участников, ответственность за нарушения, деятельность ГИБДД.

Знание устройства, принципа действия и основ расчета и конструирования типовых подъемно-транспортных механизмов; развитие у студентов логического мышления, навыков самостоятельного продумывания, необходимых в будущей практической деятельности при решении тех или иных задач с использованием подъемно-транспортных механизмов.

Курс направлен на изучение методов расчёта деталей машин, механизмов и строительных конструкций на прочность, жёсткость и устойчивость. Рассматриваются основные виды нагрузок и деформаций: растяжение и сжатие, кручение, изгиб, сдвиг, сложное сопротивление, а также принципы построения эпюр, диаграмм и расчёта напряжений.

Изучение дисциплины формирует у студентов умение анализировать напряжённо-деформированное состояние конструкций, выбирать рациональные формы и размеры элементов машин, обеспечивающие их надёжность и долговечность.

Полученные знания применяются при проектировании и эксплуатации транспортных средств, машин, механизмов и инженерных сооружений, а также служат основой для изучения последующих инженерных дисциплин: «Детали машин», «Теория механизмов и машин», «Материаловедение» и др.

В курсе рассматриваются основные разделы механики: статистика, кинематика и динамика, которые позволяют анализировать движение и взаимодействие твёрдых тел, механизмов и машин. Особое внимание уделяется построению математических моделей реальных механических систем, расчету сил, моментов и устойчивости движения.

Цель курса –При изучении данной дисциплины  будущие специалисты должны овладеть теоретическими знаниями и практическими навыками по рациональному применению теплоты, экономии теплоты и топлива, эффективному использованию теплотехнического  оборудования.

Краткое описание: основные понятия термодинамики, законы термодинамики, термодинамические процессы, циклы тепловых машин. Также изучаются  вопросы теплообмена и теплопередачи,  теплообменные аппараты, топливо, котельные установки..

Цель курса «Академическое письмо» - формирование профессиональной компетенции и расширение коммуникативной компетенции, связанной с аналитической текстовой деятельностью; формирование у студентов навыков лингвистического и прагматического мышления, умений анализировать экспрессивные единицы языка и грамотно осуществлять выбор нужной единицы в зависимости от целей и условий коммуникации.

Краткое описание: познакомить с понятием, функциями и жанрами академических текстов, с требованиями к написанию; сформировать навыки работы с источниками, библиотечными и Интернет ресурсами; обсуждение проблем плагиата в академической среде; сформировать навыки грамотного оформления академического текста (аннотация, эссе, рецензия, реферат, курсовая и дипломная работа). Проведение практических занятий с использованием методических материалов, так и с использованием в учебном процессе активных и интерактивных методов.

В данном курсе изучаются основные понятия термодинамики, законы термоди-намики, термодинамические процессы, циклы тепловых машин, рабочие процессы ДВС. Также изучаются  вопросы теплообмена и теплопередачи, теплообменные аппараты, топливо, котельные установки.

Краткое описание: Курс «Компьютерное 3D моделирования в инженерных расчетах» формирует у студентов практические знания в области систем автоматизированного проектирования, используя компьютерные технологии при моделировании изделий и подготовке конструкторской документации.

Результаты обучения:

В результате изучения данной дисциплины студент должен иметь представление о достижениях науки и техники в области автоматизации проектирования при осуществлении профессиональной деятельности; назначении и возможностях ПО такие как AutoCAD, КОМПАС-3D;

Краткое описание: Курс «Компьютерное 3D моделирования в инженерных расчетах» формирует у студентов практические знания в области систем автоматизированного проектирования, используя компьютерные технологии при моделировании изделий и подготовке конструкторской документации.

Результаты обучения:

В результате изучения данной дисциплины студент должен иметь представление о достижениях науки и техники в области автоматизации проектирования при осуществлении профессиональной деятельности; назначении и возможностях ПО такие как AutoCAD, КОМПАС-3D;

Курс «Основы точного земледелия и цифровизация АПК» знакомит студентов с современными технологиями управления сельскохозяйственным производством. Рассматриваются принципы точного земледелия, использование геоинформационных систем (ГИС), спутниковых и дроновых технологий, сенсоров и автоматизированных систем. Особое внимание уделяется цифровым решениям для повышения урожайности, рационального использования ресурсов и экологической устойчивости агропромышленного комплекса.

Изучение принципов использования информационных технологий и САПР в горном деле, включая трёхмерное моделирование месторождений, геоинформационные системы (ГИС), цифровые технологии планирования горных работ, оценку экономической эффективности проектов.

Курс охватывает правовые основы системы технического регулирования в РК, международные подходы, основные принципы и механизмы технического регулирования, обязательность технических регламентов, порядок разработки и соблюдения стандартов, систему управления качеством и конкурентоспособностью продукции, сертификацию и аккредитацию, требования соответствия в промышленной безопасности.

Курс Гравитационные методы обогащения направлен на ознакомление с современной технологией комплексной переработки и обогащения нерудных полезных ископаемых, технико-экономическими показателями, переработки и обогащения различных типов минерального сырья, создание необходимой основы для творческого решения будущими горными специалистами вопросов оптимального совмещения технологических процессов добычи и обогащения, повышения комплексности использования сырья, технологических, экономических и экологических показателей переработки и обогащения полезных ископаемых

3D моделирование карьеров – это процесс создания цифровых трехмерных моделей месторождений и карьеров для оптимизации проектирования, визуализации технологических процессов (добыча, выемка, отвалы), а также для точных расчетов устойчивости бортов и повышения эффективности добычи. Это "безбумажная" технология, позволяющая хранить все расчеты в единой компьютерной базе данных, что ускоряет работу с информацией и улучшает безопасность горных работ. 

Охрана труда и промышленная безопасность на горных предприятиях – это комплекс мер по снижению рисков для жизни и здоровья работников путем обеспечения безопасных условий труда, использования исправного оборудования, применения средств индивидуальной защиты (СИЗ) и регулярного обучения персонала. Ключевые направления включают в себя: соблюдение технологических регламентов, предотвращение аварий, контроль производственной среды, обеспечение работников СИЗ и проведение медицинских осмотров. 

Основная цель курса – сформировать целостное представление об основных закономерностях устойчивого развития природы и общества.

В задачи преподавания дисциплины входит:

- изучение основных закономерностей функционирования живых организмов, экосистем различного уровня организации, биосферы в целом и их устойчивости;

- анализ круга проблем, связанных с антропогенным (техногенным) воздействием на окружающую среду;

- формирование представлений, элементарных умений и навыков в сфере природоохранной деятельности;

- формирование современных представлений о концепциях, стратегиях и практических задачах устойчивого развития в различных странах и Республике Казахстан

- формирование у студентов широкого комплексного, объективного и творческого подхода к обсуждению наиболее острых и сложных проблем экологии, охраны окружающей среды и устойчивого развития.

Изучение понятий, функций и жанров академических текстов; требований к написанию академических текстов. Формирование навыков  написания академических текстов           различных жанров; грамотного оформления; формирование навыков работы с источниками, библиотечными и Интернет- ресурсами; планирования и написания курсовых и дипломных проектов.

Экологическая экспертиза и аудит – это комплексная дисциплина, направленная на оценку воздействия хозяйственной и иной деятельности на окружающую среду и выработку мер по минимизации негативных последствий. Экологическая экспертиза проводится для проектов, планируемых к реализации, а экологический аудит – для уже действующих предприятий с целью выявления нарушений и разработки программ по улучшению экологической безопасности.

Изучение основных положений по оценке технического состояния объектов; критериев определения «износа» зданий и сооружений; основ обследования зданий и сооружений и их элементов; основ проведения экспертиз строительных конструкций зданий и сооружений

Основные аспекты защиты человека и окружающей среды от негативного воздействия (антропогенного и естественного) химического и биологического происхождения. Реализация обществом знаний и умений, направленных на снижение физических, химических, биологических воздействий до допустимых значений. Химическая и биологическая безопасность в Казахстане. Химически опасные объекты на территории Республики Казахстан и проблемы, связанные с их работой. Организация радиационной, химической и биологической защиты, прогнозирование радиационной обстановки при применении ядерного оружия и авариях на радиационно опасных объектах, прогнозирование химической обстановки при применении химического оружия и авариях на химически опасных объектах, а также организация ликвидации радиоактивного загрязнения. Изучение теоретических положений организации радиационной, химической и биологической защиты населения и территорий в чрезвычайных ситуациях мирного и военного времени. Использование интерактивных лекций, компьютерных презентаций

В данной дисциплине излагаются вопросы расчета, проектирования, устройства и эксплуатации систем вентиляции (включая кондиционирование воздуха), основное назначение которых состоит в обеспечении заданных климатических, санитарно-гигиенических условий в помещениях зданий, что увязано с требованиями технологического процесса.

Целью и задачей  предмета является обучение студентов теоретическим основам расчета систем вентиляции и кондиционирования воздуха на промышленных предприятиях, рассмотрение сущности и принципа работы элементов систем вентиляции и кондиционирования, а также основных мер по защите атмосферного воздуха от вредных выбросов, по борьбе с шумом и вибрацией. Это необходимо для обеспечения  нормальных санитарно-гигиенических условий в производственных помещениях. От нормальной работы систем вентиляции и кондиционирования зависит производительность и качество выпускаемой продукции, а также экологическая безопасность воздушного бассейна.

Курстың мақсаты – студенттер биология пәнінде қолданылатын есептеулер мен биологиялық өндеуді жүзеге асыру үшін қажет әдістемелік тәсілдер мен білімді игеруі тиіс.

курс игерилген был білім арнаулы пәндерді меңгеруге қолданылуы мүмкін. Математиканы оқыту кезінде оқудары материалың қолданбалы бағытына көп көңил бөлу қажет. Бұл мақсатта арнайы пәндердің деректерінен есептер құрастырып, студенттердің шығармашылық жұмыстарын пайдалану керек. Оқу процессисінің барлық кезеңдерінде экономикилық мазмұнды есептерді жиі қолдану студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамытуға және логикалық ойлау қабілеттерін қалыптастыруға әсер етеді.

Линейная алгебра: векторы, матрицы, операции над ними; системы линейных уравнений, методы решения,  определители.  Элементы аналитической геометрии: прямые и плоскости в пространстве, скалярное и векторное, смешанное произведение.   Математический анализ: функции одной переменной, предел, производная и её применение (исследование функций, экстремумы); элементы интегрального исчисления. Простейшие дифференциальные уравнения. Теория рядов.

Основы научно-исследовательской работы и защита интеллектуальной информации. Организация поиска профессиональной информации, используя базы данных научной информации GoogleScholar, ThomsonReuters (WebofScince). Защита авторского права и интеллектуальной собственности, ведение ораторского искусства и правила спора, работа с  научной и учебной литературой. On-line интернет ресурсы подготовки презентаций

Изучение основных понятий, формул и методов математических исследований; овладение студентами системой знаний и умений по высшей математике в объеме действующей программы(силлабуса). Сформировать общенаучное представление о предмете, целях и задачах современной математики и ее месте в других областях знаний.

Физика ЛЗ

Білім беру менеджменті және цифрландыру

 Қазіргі қоғамда мектепке басшылық ету тәсілдері өзгерген. Оқу орнын жаңа талаптарға сай басқару керек. Білім берудегі менеджмент деген не? Ол ең алдымен, білім беру жүйесіндегі басқару мен тиімділік, үнемділік. Тиімділік, үнемділік дегендер – өмірдің өзі қойып отырған талаптар. Ысырапшылдық, ұқыпсыздық неге апарып соғатыны әмбеге аян. Үнемділік, әсіресе, дағдарыс жағдайында қажет. Не нәрсені де тиімді пайдалану арқылы кездескен қиындықтардан қиналмай шығып кетуге болады.

Қазіргі нарық заманында өркениетті елдердің озық тәжірибесі кеңінен пайдаланылуда. Басқарудың әлемдік менеджменті көп табыстарға негіз болады. Бұдан біздің елдің де үйренері мол. Менеджменттің мағынасын неміс ғалымдары В.Зигерт пен Л.Ланг жақсы айтып берді. «Менеджмент белгілі міндеттерді орындау үшін адамгершілік, тиімділік және үнемділік жолдары арқылы адамдарды басқару» - дейді олар. Бұл пікір адамгершілік алдыңғы кезекке қойылып отырғанын дәлелдейді. Бұл тектен-текке емес. Басқару ісінде адам арасындағы түсіністік, сыйластық, қиын сәтте қол ұшын созу ерекше рөл атқарады. Адамның бойында адамгершілік, азаматтық қасиеттер орын алған жағдайда ұжымдағы ахуал да орнықты болады.

Сонымен, «Білім берудегі менеджмент» пәні болашақ мұғалімдерді білім берудегі менеджменттің теориялық-әдіснамалық негіздері мен тұтас педагоги калық үдеріс және мектептің педагогикалық ұжымын басқарудың ерекшеліктерімен таныстырады. Айрықша кәсіптік қызмет түріндегі педагогикалық менеджмент туралы ацйқын әрі саналы көзқарастарын қалыптастырады. Менеджер қызметінің нысаны ретінде тұтас педагогикалық үдеріс тұрғысынан білім беру мекемесін басқару қабілет-дағдыларын қалыптастырады.  

«Білім берудегі менеджмент» пәнінің мазмұнының құрылымы мына тараулардан тұрады:

І бөлім. Білім берудегі менеджменттің теориялық-әдіснамалық негіздері.

ІІ бөлім. Мектептің тұтас педагогикалық үдерісін басқару.

ІІ бөлім. Мектептің педагогикалық ұжымын басқару.

Пәнді меңгеру барысында алынған  теориялық білімдер мен практикалық дағдылар студенттерді өз бетінше және жоғары деңгейде нақты басқару міндеттерін шешуде, тұтас педагогикалық үдеріс субьектілерінің (педагогикалық ұжым және оқушылар) оқу-тәрбие, оқу-танымдық және өз бетімен білім алу әрекетіндегі төмен нәтиже көрсету себептерін анықтау біліктерімен  қамтамасыз етеді.

Оқу құралында дәрістердің мәтіндері, студенттердің өз бетімен орындайтын жұмыстарының  тапсырмалары, өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар, аралық және қорытынды бақылау материалдары, глоссарий мен қажетті әдебиеттер тізімі берілген.

Бастауыш сынып оқушалырының жаратылыстану-ғылыми білімі-ғылыми педагогикалық пән. Ол болашақ бастауыш мектеп мұғалімдеріне “жаратылыстану” пәнінен сабақ берудің теориялары мен әдістемесін және оқыту технологияларын үйретеді. Жаратылыстану циклдерінен алған білімдерін пайдалана отырып болашақ мұғалімдер осы пән бойынша алған білім мен білік дағдыларын қалыптастырады. Олар оқушыларға тіршіліктің алуан түрлілігі жайлы және оның таралу жолдары мен табиғатты аялай білу қажеттілігін түсіндіріп бағыттайды.

Қысқаша сипаттамасы: Бұл пән бастауыш мектеп жасындағы балаларда әлемнің тұтас бейнесін қалыптастырудағы сабақтастықты сақтау мақсатында Әлеуметтік және жаратылыстану ғылыми бағыттағы пәндердің теориялық білімдерімен танысуға бағытталған.